Rituelen

 De ochtenden blijven steeds langer donker. Het is nu rond achten dat het donker overgaat in de schemer. Het is de afgelopen dagen geur en koud geweest en het heeft 's nachts zelf iets gevroren en overdag zo rond de 1Cº. Het is zondagochtend, dat is de  ochtend die ik gereserveerd heb voor het radioprogramma “Vroege Vogels”, maar vanmorgen is de zendtijd afgestaan aan een Formule 1 race. Iets wat mijn interesse niet heeft. In plaats van comfortabel met een kop koffie naar de radio te luisteren, gingen nu de wandelschoenen aan en wandelde ik met de hond de nog donkere hei op. Het is om acht uur al 10 Cº en de kou is uit de lucht. Het donkere begint langzaam te wijken voor de schemer en in dat prille licht lopen we het bos in, het lange pad met aan weerzijde Beuken en Eiken, waarvan het afgevallen blad over de grond uitgespreid ligt.  De bomen zijn voor het grootste gedeelte leeg gewaaid en het bos geeft nu weer een winterse aanblik, een aanblik die de komende vijf maanden het beeld bepaald. We klossen door het afgevallen blad. Halverwege het pad sta ik stil en draai me om. Daar liepen we zonet, de hond en ik, zonder veel besef van een eigen aanwezigheid daar te zijn, zoals een bril die je zelf niet ziet, maar erdoor wel alles ziet.

                                   

Een stemmig pad in het ochtendlicht, waar we ons middenin bewegen. Een besef van bevoorrecht te zijn hier te lopen samen met de hond. Het landschap waar je in loopt zie je jezelf niet, door om te kijken waar we net gelopen hebben, kan ik me er wel een voorstelling van maken. De vele regen van afgelopen dagen hebben volle plassen op de paden gevuld, waar we omheen moeten lopen. Bosarbeid met een tractor heeft het natte pad tot een blubberpoel gemaakt, glibberig en nat. De bospaden die ik insla, leiden me naar plekken waar ik al zoveel keer ben geweest en door verschil van tijd en stemming telkens weer het bezoeken waard zijn. Van de week leerde ik de term “Sitspot” dat is een plek uit te kiezen waar je regelmatig komt en er letterlijk even gaat zitten.
 Daar te zitten uit het zicht van de dagelijkse bezigheden, een pauze waar je met jezelf op de afgesproken plek telkens even komt. Er een ritueel van maken je sitspot op te zoeken. Wie weet wacht daar iets op jou, een indruk, of een inzicht die je kunt toevoegen aan je rijkdommen.

Een dik uur gelopen en weer thuis, brokjes voor de hond in haar bakje en voor mij een ander ritueel. Vroeger kreeg ik van mijn moeder zondags een gekookt eitje met drie beschuiten als ontbijt, een vaste prik voor de zondag. Door het interval vasten ontbijt ik ’s morgens niet, maar voor de zondag maak ik een nostalgische uitzondering. Ik kook een eitje en rooster een boterham en net als vroeger, heb ik de gewoonte van mijn moeder weer nieuw leven ingeblazen. Een gekookt eitje op zondagmorgen. Iets om naar uit te zien.

 

 

Een keuze

Bij het boekwinkeltje met tweedehandsboeken kwam ik weer naar buiten met vier boeken daar gekocht. Boeken over de natuur en weer een nieuwe schrijver, alhoewel nieuw… het boekje komt uit 1943, en heeft de titel: “Dwalend ginds en her ”een heerlijke oubollige titel. Een boek, las ik eens, is een deur, aan de andere zijde ben je ergens anders. Zo’n boek uit lang vervlogen tijden brengt je even daarheen, naar een tijd voor ik geboren werd, een tijd dat gestold ligt tussen de bladzijden en door het lezen vloeibaar wordt. Het boek is als een souvenir van de reis die je door het boek maakt. Het lezen is een keuze uit  een woud van boeken, waar het moeilijk kiezen is, want alhoewel het lezen op zich als ontspanning wordt gezien is het een inspanning. Zoals een zalm die tegen de stroom inzwemt om thuis te komen. Sommige stukken zwemt de zalm in rustig water, maar weet ook hoe het de obstakels moet nemen. Een boek heeft dat ook, momenten dat je erbij weg kan dromen en je iets laat ervaren dat je uitdaagt. “Kies Uw liefde en bemin uw keuze”, jubelde mijn Belgische vogelvriend. Het boek, hoe graag je het verhaal ook wilt onthouden, het zijn vaak maar flarden, er wordt weer zoveel vergeten, maar wie weet komt er iets van terug in je dromen. 

Een boekenkast is een monument in het huis, boeken die je ooit aanschafte en er wellicht in gelezen hebt, ze staan met de ruggen naar je toe en tonen de titel. Ze zeggen iets over de schrijver, maar ook over de lezer, die elkaar gevonden hebben in een boek, de schrijver heeft een onderwerp en jij bent erin geïnteresseerd. Voor mij moet een boek inhoud hebben en ik ga voorbij aan de zogenaamde spannende boeken, de thrillers, waarbij het om een moord draait. Een schrijfwedstrijd had de opdracht over kerst te schrijven en van de inzendingen bleken er verschillende in de titel het woord moord te hebben. In mijn boekenkast zal je geen zogenaamde spannende boeken vinden, voor mij is het criterium dat ze interessant en inspirerend zijn. Als een boek een deur is wil ik aan de andere kant van die deur niet in de wereld van misdaad en geweld verzeild raken en er een genoegen uit te halen dat er weer een moord is opgelost. Daar kost het lezen mij te veel inspanning voor om me daar mee bezig te houden. Ik wandel liever mee met een auteur die een landschap beschrijft, het gedrag van een dier voor mij verklaard, of iemand die zijn inspirerend levensverhaal verteld. Kies Uw liefde en bemin uw keuze. 

Herfstdag

 Een geweldige herfstdag, blauwe lucht, met vannacht en vanmorgen een vleug nachtvorst. Een prikkelende kou die het blad uit de bomen doet dwarrelen, daar is geen zucht voor nodig, in die windstilte laat de Zon mistige stralen in bundels door de stammen schijnen. Een moment waar je bij wilt zijn en als je dat voorrecht hebt, zal het je niet ontgaan, een ansichtkaart waar je zo in kan wandelen. Het vallende blad tikkelt tegen de takken onderweg naar de grond waar nog meer blad ligt waar mijn voeten en de pootjes van de hond, de ritselde bladeren onder onze stappen laat knisperen. De uitgebloeide Distels en de Guldenroede, met op de verdorde stengels de verdorde bloemen, vol met zaden te wachten tot een vogel die rijkdom komt opeisen en wellicht genoeg van de zaden morst om uit te zaaien. Een toegift van de zomerse bloei, nu als fiere bruingrijze skeletten rechtopstaand, weer op een heel andere manier mooi te wezen. Het is stil en het zou stiller kunnen zijn, als de schooljeugd die fietsend, over het brede bospad op weg naar school, af en toe met vuurwerk in de weer zijn, met oorverdovende knallen.

Wat ook onder vuurwerk zou kunnen vallen, is het geruisloze stille werk, van de paddenstoelen.
Met spetterende namen en kleuren, zoals de Goudvliesbundelzwam, die aan de bast van een Beuk tevoorschijn komt, de Bleekgele Mycena, piepkleine paddenstoeltjes tussen het gras, de Groene anijstrechterzwam, de Nevelzwam die in grote cirkels onder de Beuken staan.  Hoe ik al die paddenstoelen namen ken? Een prachtige App op de telefoon vertelt me in no time met welke paddenstoel ik van doen heb, één fotootje ervan en de app verteld me de wonderlijke en prachtige namen. Waar ik gisteren langsliep en nog niets te zien was, staat vandaag een heuse heksenkring, want zo heet een cirkel met Nevelzwammen. Heksenkring, wat het dan weer tegelijk sprookjesachtig maakt. Zoals ook de paddenstoelen aan kabouters doet denken. Ik vraag me dikwijls af als de hond ergens staat te snuffelen wat ze ruikt, misschien ruikt ze het spoor van een kabouter die daarlangs is gekomen. Zeg niet te snel dat dat flauwekul is, want je weet het uiteindelijk toch niet echt. En wat je niet weet kan je ook niet ontkennen.

Elke dag schuift de Zon iets eerder achter de horizon en tovert in de lucht soms mooie avondluchten met tinten oranje, geel en wit, purper, licht en donkerblauw. De afkoelende heidegrond maakt nevels los die een mistige laag boven de hei vormt. Het donker wordende bos maakt de Bosuil wakker die in deze tijd van het jaar de lente al in het hoofd krijgt door zijn mysterieuze roep vanuit de donkere bosrand te laten klinken. De roep om weer een nest te bouwen met daarin de vroegste eieren van het volgende jaar uit te broeden.  Deze mooie dag is weer voorbij en wie weet is het morgen nog mooier, gewoon verwachten dat het zo is.  Als het niet zo is, dan weten we wel, door vandaag, hoe mooi het kan zijn.

 

Moeder

Het woord heeft al een warme klank: Moeder. De laatste levensjaren van haar, mijn moeder, bezocht ik haar elke avond om even een kopje thee met haar te drinken en naar het spelprogramma Lingo re kijken. Ze is op een lentedag in mei overleden, zacht in haar slaap. We hebben haar aan de Aarde toevertrouwd in het graf waar ook mijn vader ligt. Vijf jaar waren ze van elkaar gescheiden geweest en nu voor altijd  in de Aarde opgeborgen, met de gedachte dat ze elkaar weer in de Hemel zullen zien. Hemel en Aarde verbonden in het leven van mijn ouders.  

De Aarde wordt ook Moeder genoemd: Moeder Aarde. Al het leven, van plant, mens en dier, heeft een moeder. God verwekte het leven, maar de moeder bracht het voort, koestert en voedt het. Door zaden  voortgebracht uit bloemen, door eieren warm gekoesterd in een nest, door jong leven gevormd en gedragen in een lichaam. Moeder Aarde. Brengt wonder op wonder in de diepte van de zeeën, hoogte en laagte bevat zij, de bodem met kiemkracht en houvast. De moeder van mijn en onze moeder. In ouderdom en wijsheid niet te evenaren. Een stralende bol die ronddraait in het universum. Geeft ons  een plek in het weidse heelal en de bodem waarop we lopen, het voedsel dat we eten en de lucht om te ademen.  Gedenk haar te eren.
Waar ik me niet vaak aan waag is een gedicht te schrijven, maar dan toch dit korte verhaaltje samengevat in dit gedicht:

 

Moeder

 warm van klank
Moeder
gekoesterd in haar lichaam
vormde tot wie ik ben.
gezorgd en gevoed
Moeder
zonder haar
geen mij
ik deel haar
met zussen en broer

Moeder Aarde
Moeder der moeders
bol van wonderen
door sprankelend leven omgeven
veelkleurig en weldadig
leven en leven voortbrengend
 ik deel haar
met jou en alles wat leeft.
Moeder
gedenk haar te eren.

C/2023 A3

 Sta ik daar op de hei en kijk naar boven. Mijn blik gericht op de zuidwestelijke hemel. Een komeet C/2023 A3 (Tsuchinshan-Atlas) suist langs de Aarde en die wil ik graag zien. Een tijdelijke  verschijning die eens in de 80.000 jaar de Aarde passeert. En het zal weer tachtigduizend jaren duren voordat het weer langs de Aarde komt. Om kort te zijn heb ik de komeet niet gezien, of ik was te laat, want het was zichtbaar vlak na zonsondergang, of het was te bewolkt. Maar de wetenschap dat de ruimte zo groots is, dat zo’n komeet er een rondgang van zoveel jaren kan maken en dat met een aanzienlijke snelheid door het heelal schiet. Ik heb het dan niet buiten gezien, maar wel een foto, een stip met een lange sluier. De komeet is bijna 3 kilometer in diameter en zijn staart van stof en gassen strekt zich uit over tientallen miljoenen kilometers. Dat heb ik erover gelezen en dat weet ik ervan en wat zou ik het met eigen ogen gezien willen hebben. Maar het is al weer voorbij, het is weer uit het zicht van de Aarde.

Tachtigduizend jaar en een staart van miljoenen kilometers lang, dat is toch niet te bevatten voor een simpele ziel? Toch heeft deze simpele ziel er gedachten bij. Stel de komeet houdt het lang genoeg uit om de aarde nog eens te bezoeken, dat is dan weer over zovele jaren. Wij hebben een jaarteling die net een tweeduizend jaar bestrijkt, deze komeet gaat een veel en een veelvoud mee van onze jaartelling. We hebben niet echt een visitekaartje afgegeven, onze generatie heeft in de tweeduizend jaar niet bepaald een geschiedenis waar we trots op kunnen zijn, vol met oorlogen, vervuiling van het milieu, en uitroeiing van diersoorten. ( we zijn toch beter dan dat ??) Een buitenaards wezen zou toch niet een goede indruk van ons kunnen hebben. Nou is een komeet niet een buitenaards leven, maar een blok steen, een vuile sneeuwbal van gas en gesteente, maar toch, als hij om de 80.000 jaar langskomt is het nu de eerste keer dat het onze invloed  op deze planeet kan waarnemen. Hoe zal het de volgende 80.000 jaar neerkijken op de Aarde? Staat er dan ook een versie van ons op de hei en kijkt die op naar het heelal om de komeet voorbij te zien komen? Tachtigduizend jaar is een lange tijd, een tijd dat we het beter kunnen doen. Wie weet is dan onze planeet er beter aan toe. Wij zullen het niet meemaken, maar het ligt voor nu, wel in onze handen, of het zover kan komen.

Wat zou het zijn?

 Het begon met zo’n mooi verhaal: Het paradijs. Alles was goed, zeer goed. Zie ons nu eens? Op het wereld toneel dreunt het van de bommen, maken we elkaar uit voor allerlei naars en toch lijkt het allemaal ver van ons bed. Onze politiek word bemenst door onkundige mensen die zich uitermate belachelijk maken met vreemde standpunten, waarbij de leugenachtigheid niet geschuwd wordt, maar die gek genoeg veel aanhang hebben. Wat krom is wordt recht gepraat en andersom. Elke keer lijken we verder van het paradijs af te komen. Daar waar de blauwdrukken liggen van hoe we kunnen zijn. Het ligt achter ons en de herinnering is vervaagd tot een kort verhaal in de geschriften van welke godsdienst dan ook. Maar als…als het paradijs nu eens niet alleen achter ons ligt, maar ook voor ons. Niet zozeer als een plek, niet ergens verstopt in het heelal, een hemel of een hiernamaals, niet verstopt in de gedrochten van de religie of een heilig boek, maar binnen handbereik.

 Ooit ontdekte we elektriciteit, als een energiebron om lichten mee te ontsteken, ovens te verwarmen, maar elektriciteit is niet uitgevonden, het was er altijd al. Mozes zou er gebruik van kunnen hebben maken, maar het was nog niet ontdekt en er waren nog geen toepassingen voor. Het is ook nog eens onzichtbaar, maar leg bedrading aan in het huis en stopcontacten, sluit het aan op het elektriciteitsnet en van alles is ermee te doen. Ons verhaal begint ook met iets wat nog niet is ontdekt, maar waar we wel het bestaan vermoeden. Een uitgangspunt een ijkpunt, wat we toen het paradijs noemde, maar we kennen er geen toepassingen voor bedenken. We hebben oorlogen uitgevonden en uitgevochten, wat ons niet menselijker maakte en waar we reden voor hebben ons voor elke oorlog te schamen. De oorlogen worden herdacht alsof de slachtoffers, de offers waren voor de vrijheid.  Oorlogsvoering lijkt op een vorm van godsdienst die grote offers eist en levens verachtende toewijding. Godsdiensten hebben zich tegen elkaar gericht, alsof één godsdienst het alleenrecht zou hebben op wat we God noemen. Doodlopende wegen. We hebben het vaker mis gehad in de geschiedenis en meer dan alles is vandaag de dag er het bewijs van. We lijken op elk gebied de plank mis te slaan en wat zou het zijn als we nu in al die chaos de weg naar het paradijs hervinden?

Onzichtbaar

Veel om ons heen is onzichtbaar en hebben we van horen zeggen. Ooit heb ik als kind een overtuiging meegekregen door een poppenkastspel van Jan Klaasen dat er onzichtbare dingen me omringen. Vanuit de hoek van de poppenkast  werd Jan Klaasen belaagt door een grote krokodil die telkens uit een holle boom schoot en naar Jan Klaasen hapte.  Die krokodil zat ook bij ons thuis in de WC pot en was er op uit om mij de pot in te sleuren. Ik heb hem nooit gezien maar wist zeker dat hij er moest zitten. Ik weet nu beter, er past helemaal geen krokodil in de WC pot,  hoe moet hij alleen al door de zwanenhals heenkomen??..maar toch…. Hoeveel dingen geloven we die we nooit gezien hebben, maar van horen zeggen hebben en dan laat ik religie voor nu even buiten beschouwing.

 Het schijnt dat er in een Appel  boordevol goede dingen  zitten, met name vitamines. Vitamine C, A, B1, B2, B3 en E. Heb je ooit een vitamine gezien, zou je er één herkennen als het levensgroot voor je neus stond? Maar dacht je dat de appel met al die vitamines dan inmiddels op barsten zou staan, dan vergis je je, er is nog plek voor mineralen als Calcium, IJzer , Kalium en Zink, om er een paar te noemen, allemaal verstopt achter het dunne schilletje van de appel, maar nog steeds onherkenbaar, zeg onzichtbaar in het weefsel van de sappige vrucht verstopt. Het gaat door de haksel, of wel je mond en komt als een appelcompote in je maag terecht. Je hebt genoten van de smaak en structuur in je mond en na het doorgeslikt te hebben kijk je er niet meer naar om. Kan ook niet, maar je lichaam weet wel hoe een vitamine of een mineraal eruit ziet en doet er zijn voordeel mee. Daar hebben de maag en de darmen ons niet voor nodig, die regelen het vanaf de slokdarm verder zelf wel. Het is onzichtbaar en verdeelt al het goede uit de appel naar allerlei plekken van het lichaam die daar weer wat mee kunnen. Dit geld dan voor de appel, maar de peer kan er ook wat van en de boterham en de aardappel, een tomaat, zelfs uit zogenaamde ongezonde dingen zoals een zak patat met mayonaise, weet het toch de goede stoffen er uit te halen en er zijn voordeel mee te doen, maar het is raadzaam om toch ook naar het lichaam te luisteren en niet alles met de smaakpupillen af te meten. Soms moet je gewoon iets eten omdat het gezond is, zoals een appel en ook al zie je het niet, het de wetenschap is dat het gezond voor je is. Je stopt toch ook geen slechte brandstof in de tank van de auto, want dan moet je er op den duur mee naar de garage. Zo ook mindere voeding, de garage van het lichaam noemen we het ziekenhuis. Zo komt de aloude wijsheid: A apple a day, keeps the dokter away , toch weer tot zijn recht.