maandag 25 november 2019

Je moet het maar verzinnen…


Het lelijke jonge eendje groeit uit tot een prachtige zwaan met vleugels die hem hoog in de lucht opheffen. Het dienstmeisje bleek Assepoester te zijn die het muiltje paste en de prins trouwde, zo gaat dat bij sprookjes, ze zijn verzonnen en krijgen een happy end. Dat stemt ons tevreden en het brengt een glimlach om onze mond. Ach, bedenken we dan, ons leven is geen sprookje,… maar als alles verzonnen is, wat het blijkbaar is, want alles om ons heen aan spullen, heeft ooit iemand bedacht,  kunnen wij ons leven dan ook verzinnen? Er iets sprookjesachtigs uit maken. Ik heb verzonnen om de vogels in de tuin te voeren. Op de voerschalen komen de Duiven , de Vinken een hele horde Mussen, het Roodborstje, de Boomklever, een Grote bonte specht, Kauwtjes en Eksters in de tuin. Het is soms net als bij Sneeuwwitje, die omgeven wordt door de dieren uit het bos, mijn tuin is als in een sprookje waar we worden omgeven door allerlei vogels. Als ze in de takken zitten en ik zie dat de schaal leeg is, spreek ik ze toe en beloof de schaal weer met zaad voor ze te vullen. Met gestrekte nekjes kijken ze na, om te zien of ik me aan die belofte hou.

Mijn beste vriend had zaterdag verzonnen dat het paradijs niet iets is dat in het verleden was, maar iets wat in de toekomst is. Zoals de Joden van rechts naar links lezen, of te wel van achteren naar voren. In het begin van de schepping, welke versie je ook neemt, was het een chaos, meteorieten sloegen in, ijs bedekte de Aarde en zo langzaam begon het wat aangenamer te worden. Alle ingrediënten voor het leven zijn op deze bijzondere planeet aanwezig en we namen een voorname plaats in. We kregen het in onze macht er een plek van te maken zoals wij dat konden verzinnen, om de Aarde tot een Paradijs te maken. Tijden bakten we er niet veel van en onze aanwezigheid kenmerkte zich door dood en verderf. Kain sloeg Abel dood en plekken op Aarde werden tot een slagveld gemaakt waar zinloze oorlogen gestreden werden. Om die oorlogen te vechten werden de meest gruwelijke wapenen verzonnen, daar miste we een belangrijke afslag en eenmaal op de verkeerde weg, blijf je dwalen… zonde! Er waren tien rechtvaardigen nodig om de steden Sodom en Gomorra van de ondergang te redden, die waren er niet en je zou kunnen zeggen dat het onrecht die steden hebben vernietigd…zonde!

Bij de Walvisvaart, die deze prachtige dieren bijna tot de rand van de afgrond brachten, waren wel tien rechtvaardigen, die het een halt hebben kunnen toeroepen. Bij de slavernij waren er ook tien rechtvaardigen die de jarenlange onderdrukking van een groep mensen een halt toe riep. Die tien ( of waarschijnlijk meer, maar laten we die tien aanhouden die iets kunnen verzinnen om iets rechtvaardigs te doen en het onrecht een halt toe te roepen ) wisten een keer te brengen in het lot van de slaven en de slavernij werd afgeschaft, ondanks de economische gevolgen.
Eén jongen wist minstens negen anderen mee te krijgen om het probleem van de plasticsoep in de oceanen op te ruimen en een apparaat te verzinnen die dat op grote schaal kon uitvoeren. Zoals de Tom Tom je maant om te keren als je op de verkeerde weg zit, zodat het je weer brengt op een goed uitgangspunt,… op weg naar het paradijs. Want daar moeten we heen, dat is waar de Tom Tom dan zegt: Bestemming bereikt.



zaterdag 23 november 2019

Gevoelens


Van de week, op een ochtend, het was nog donker  toen ik met Lisa buiten liep, dat er uit het donker een herdershond Lisa tegen de grond drukte. De eigenaar van die hond greep snel in en trok hem van haar af. Thuis heb ik haar eerst even onderzocht op eventueel verwondingen en ze kroop helemaal tegen me aan alsof ze troost zocht. Ik drukte haar stevig tegen me aan en sprak haar bemoedigend toe, maar ze was door het voorval wat timide en als we weer buiten waren bleef ze dicht bij me. Over het algemeen schuwen we het idee dat dieren gevoelens zouden hebben, zoals wij die kennen. Wellicht op een ander niveau, maar de reactie van mijn hondje zette me weer aan het denken daarover.  Ik zag een filmpje waar muziek instrumenten gespeeld werden in het bijzijn van dieren. Een olifant wiegde met zijn kop mee op de maat en stak zijn slurf uit en raakte het toetsenbord van de piano aan. Dolfijnen draaide dansjes in het water en koeien kwamen dicht bij de muzikant om op gepaste afstand naar hem te luisteren. Vanmorgen zag ik een filmpje dat Robin Williams op bezoek ging bij Koko, een Berggorilla die de gebarentaal had geleerd en naar het lijkt heel goed weet wat hij zegt en wanneer hij iets zegt. Die twee hadden wel een klik, want de enorme aap omhelsde de acteur op zo’n innige wijze, waar uit op te maken viel dat hij hem wel mocht. In de film “Gorilla’s in de mist “ zit een scene waarin Diane Fossey  bij een zilverrug zit en haar hand uitsteek naar die grote aap. De aap stak zijn hand uit en legde die in de hand van Diana, een ontroerend moment, waar een in het wild levend dier contact maakt door een aanraking.

Van de week waren er paar Indonesië veteranen bij DWDD die een collectief zwijgen over die tijd hebben aangenomen. De, toen nog jongens die juist de verschrikkingen van een oorlog in eigen land achter de rug hadden, gingen op weg, zonder goed te weten wat en waarom ze daar heen gingen, maar wel betrokken raakte in een oorlog die zij nu zelf ontketende. Plaats iemand in een militair uniform, geef hem een wapen in handen, en hij zal de bevelen die hem gegeven worden uitvoeren. En die werden gegeven en leiden tot oorlogsmisdaden, waar nadien niet over gesproken werd en deze jongens die nu als oude mannen van rond de negentig zijn, hun hele leven als een geheim meedroegen, maar er niet over konden of wilde praten. Waarom zou ik ? zei die man aan tafel… misschien omdat er iets te verzwijgen valt. Een andere vertelde dat hij mensen gemarteld had en zei er over dat hij er geen spijt van had. Een oorlog rechtvaardigt zulke dingen. Een Indonesiër die verwond was door een geweerschot, daar kreeg een Nederlandse jongen opdracht hem dood te schieten, zodat het Rode Kruis niet voor hem hoefde te zorgen. Er over te zwijgen was de remedie. Ons eigen land beging oorlogsmisdaden in de vreemde, terwijl in eigen land nog bijgekomen moest worden van de verschrikkingen van de Tweede wereld oorlog.
Wat hebben die twee, gevoelens van dieren en die Java gangers gemeen? Het verzwijgen misschien, want als het geen woorden heeft, bestaat het misschien ook niet. Toen Lisa zo aanhankelijk tegen me aankroop na haar aanvaring met die herdershond, waren daar geen woorden nodig om te begrijpen. Maar om doelbewust te negeren, om niet te hoeven begrijpen, daar huiveren we blijkbaar voor.


zondag 17 november 2019

Indrukken


Het beukenlaantje in het bos is bezaaid met afgevallen blad en vormt een tapijt dat met elke stap ritselt. De bladeren die nog aan de boom zitten zijn bruin/geel gekleurd en lichten op door het zonlicht dat erop valt. Een nachtvorst of een paar flinke windvlagen zullen de takken schoonvegen, dan steken een winter lang kale takken omhoog, waar een harde wind doorheen buldert. Aan elke tak en twijg  zitten knoppen strak opgevouwen de winterse kou te doorstaan. Pas in het voorjaar als de dagen lengen wagen die het zich weer, om zich te openen en het frisgroene blad weer aan de takken te laten tooien. Schimmels en bacteriën hebben de afgevallen bladeren verteert en voeden  de bomen met hun eigen afval. Een perfecte kringloop. Als een klok die traag rondgaat, verschuiven  de seizoenen zich door het jaar. Het is fascinerend om te zien en je het gewaar te worden , hoe het leven in plant, dier en mensen zich tot uiting brengt .Ieder zo op zijn eigen unieke manieren. Nu bereiden de beuken en de eiken zich voor op de winter door zich te ontdoen van hun bladeren, vogels trekken weer weg naar hun overwinteringsgebieden  en vliegen op eigen kracht grote afstanden, om die straks weer in het voorjaar nog een keer af te leggen, maar dan hier weer naar toe. De Boerenzwaluw die  nu onderweg is naar Zuid Afrika moet daarbij de Sahara oversteken en trotseert de nodige gevaren. Waarom hij en met hem talrijke andere soorten,  elk jaar weer zo’n soortgelijke reis ondernemen, is één van de vele raadsels van het leven. Waarom broedt de Boerenzwaluw niet in Zuid Afrika en bespaart hij zich de moeite van die lange reizen. Toch meld hij zich elke jaar, naar het schijnt bij dezelfde plek waar hij, of geboren is, of verleden jaar ook was, komt hij daar in april weer aan.

 Bomen en planten kunnen niet reizen en ook al kunnen hun zaden best wel ver komen, ze blijven toch veelal in de streek. Zo’n zaad nestelt zich dan door toevallige omstandigheden op een plek in de grond of onder de bladlaag, maar  doet dan ogenschijnlijk niets. De ingebouwde timer is afgesteld en zolang die niet afgaat gebeurt er niets. Dan, als bij het klinken van een bazuin, kiemt het zaad zich en komt op het juiste ogenblik tot ontwikkeling. De knoppen van het blad wachten ook het juiste tijdstip af, maar zonder kalender of klok te raadplegen, weten ze wanneer het tijd is. Er is een weten waar wij geen weet van hebben. Elke keer dat we iets te weten komen uit die wonderlijke wereld waar we ons in bewegen, verwonderen we ons en toch is het niet enkel verwondering, als we zien wat ziektekiemen kunnen aanrichten, die ook werelden op zich zijn, vervult dat mij met afschuw. Hoe het er op lijkt dat een kanker zich doelbewust ter vernietiging ergens nestelt en voortwoekert, tot het leven dat het overwoekert, erdoor verstikt raakt. Hoe een sluipwesp een eitje legt in een rups die langzaam door de larve van binnenuit opgegeten wordt, het leven in al zijn facetten. Ondertussen loop ik te sloffen door het afgevallen blad, de hond snuffelt hier en daar en pikt geurtjes op die haar de nodige verhalen vertellen. Zo lopen we ieder met onze eigen indrukken en maken er een verhaal van.