Ochtendgloren.

 Een woensdag ochtend in mei. Vanuit het bed hoorde ik het buiten regenen. Een blik op de wekker zegt me toch dat het tijd is om eruit te gaan. Het is kwart over vroeg, het geruis van de regen geeft me het excuus nog even tien minuten langer te blijven liggen. Dan om half zes toch maar naar beneden, er wacht een pup op haar ochtendwandeling en zo is het als je een hond neemt, dan moet je erop uit. Weer of geen weer. Ik kan wel wachten, maar de weersverwachting verteld dat het voorlopig blijft regenen. Daar heb je kleding voor en dat hangt aan de kapstok. Ik vind het nu in dit stadium van de pup , ze heet Robin, belangrijk om vroeg buiten te zijn, dan kan ik haar een stuk los laten lopen. Ze is in de veronderstelling dat iedereen haar vriend is en die uitbundig begroet moet worden. Op dit vroege tijdstip zijn we alleen op de hei en kan ze zonder afgeleid te worden, leren van de riem los te lopen. Spannend, want ze reageert nog niet zo goed op haar naam. Toch kan ze even haar poten strekken en even uitrennen. Draait zich dan weer om, om bij me terug te komen. Zo oefenen we wat de bedoeling is als we aan de wandel gaan, bij me in de buurt blijven en terug komen als ik haar roep. Ze is aan het leren en ik ook, want het is weer een tijd geleden dat ik het opvoeden van een pup bij de hand heb gehad. Het is even droog als we naar buiten gaan en we kunnen ons rondje lopen. Ze doet het weer prima.

Als we dan weer thuis komen krijgen de vogels hun voer op de voertafel en vul ik de pindahouder weer bij. Ik ga dan meestal buiten op een tuinstoel zitten  met en bak koffie en de hond scharrelt wat door de tuin. Maar vandaag zit ik in de deuropening van de keuken en observeer het vogel gebeuren in de tuin. De Grote Bonte Specht heeft de pindahouder al weer gevonden en de Mussen de schalen met voer. Ik zit het allemaal te bekijken en het hondje komt naast me zitten en volgt de heen en weer vliegende Mussen. De Ekster en het Kauwtje die op de schuur komen zitten. De Houtduif die bij de voertafel landt. Ze bekijkt het allemaal met belangstelling. Het mooiste van dit moment is dat we samen, naast elkaar zo de ochtend inkijken en zien wat er gebeurt, allemaal in de traagheid van de vroege ochtend plaatsvindt. Dat zo te beleven met een belangstellende hond naast je, dat geeft een gevoel van verbondenheid, van wederzijds begrip. Een heilig moment, een moment waarop van alles samenvalt. De regen valt rustig neer, wij zitten droog, de Mussen en de duiven hebben geen last van de regen. Robin draait zich om gaat in haar mandje liggen, draait zich genoeglijk en doet haar ogen dicht. Ze heeft het nu wel even gezien. Zoals de Spreeuw die anders op dit tijdstip een serenade geeft bij de nestkast waarin het vrouwtje op de eieren zit, het voor deze natte ochtend laat afweten. De Gierzwaluwen schuilen door boven de regenwolken te vliegen. De regen gaat op en af, de dag gaat beginnen en het was weer een mooi begin om zo te beginnen.

 

Krantenknipsel

Uit het boekwinkeltje in Putten, heb ik al een mooie collectie oude natuurboeken gevonden.  ik ben nu één van die boeken aan het lezen van Engelhard de Witt die een boek heeft geschreven over vogels. Het heet “Buiten bij de vogels” en is geillustreerd door Rein Stuurman, die ook één van mijn eerste vogelboekje ,  Zien is Kennen “heeft geillustreerd, dat ik als kind als een verjaardagscadeau kreeg. En dan staat er op het schutblad een ex libris van A.B. Wigman,  een andere bekendere schrijver uit die tijd. Het boek wat ik nu in handen heb komt uit 1943. Het heeft dus in de boekenkast gestaan van die bekende schrijver die net als zijn tijdgenoten, een bijzondere pen voerde, maar toch in de vergetelheid raakten. Hun boeken komen nu uit inboedels in tweedehands boekwinkels terecht en dan is het een treffen er een paar te vinden. Uit de boekenkast van Wigman zijn verschillende boeken van hem en van andere bekende en minder bekende schrijvers uit die tijd, zoals Engelhard de Witt, en als ik het ex libris van Wigman niet op het schutblad had zien staan, dan had ik het misschien weer terug gezet. Maar de boeken te lezen die een geliefde schrijver gelezen en in zijn boekenkast had staan, is toch wel bijzonder genoeg om het in mijn collectie oude natuurboeken op te nemen. Ik lees de verhalen die hij schreef en raak onder de indruk van de mooie en bijzondere zienswijze en het vermogen om het te omschrijven. In het hoofdstukje dat hij aan het Goudhaantje wijdde, het kleinste vogeltje van Europa, schrijft hij over het nestje van deze vogeltjes: “ Een juweeltje van huisvlijt. Pluisjes, veertjes, haartjes, plukjes mos; ziedaar, is dat geen zachte kraamkamer voor de creme boongrote eitjes, met schaaltjes, dunner dan het kostbaarste porselein? “  (deze zin zou je hardop moeten lezen om de schoonheid van deze woorden tot je door te laten dringen) en dat is dan één zin, maar verderop lukt het hem weer een briljante zin te vormen.  De bladzijde zijn oud en vergeelt, maar de pentekeningen van Rein Stuurman steken scherp af op de bladzijde en zijn veelvuldig aan te treffen, elk bij het verhaal dat daar bij hoort.

Tussen de bladzijde van boek van Engelhard, lag een kranteknipsel met het overlijdensbericht van deze schrijver. Deze man uit Apeldoorn is maar 33 jaar geworden en in zijn bericht staat van deze vogelaar in hart en nieren dat hij: “ Mooie plannen voor de toekomst had, die nog meer aan de bescherming der vogels zou worden gewijd, vervallen met dit heengaan,dat stellig voor de dierenbescherming en voor ons in het bijzonder een verlies betekent”.  Het boek heeft dit bericht bewaard en is mij toegevallen. Het fotootje in het bericht laat me een man zien, die een kloppend hart voor de natuur had en al wat deze man meer had kunnen doen, is vervallen met dit heengaan. Ik ben blij dat de momenten dat de bladzijde van dit boek open liggen er weer iets van de waarde van dit menselijk leven tot zijn recht komen. Ode.

 

Vraag en antwoord

 

Van de week werd me met een vraag en antwoord spelletje de vraag gesteld welke films ik graag keek. Het zal niet bevreemden dat ik natuurdocumentaires boven aan de lijst had, maar dat ik er ook wel een bezwaar erbij kon noemen, namelijk; de muziek die de beelden begeleiden. Van de natuurfilms spant de series van David Attenbourough wel de kroon. Prachtige beelden en scenes die je voorgeschoteld krijgt van ver weg gelegen gebieden, van dieren waarvan je het bestaan niet afwist en daar zijn ze dan volop in het scherm. Of het nu een diepzeeopname is van een bizar uitziende  diepzeekreeft, met uitpuilende ogen, lange tentakels, of een Arend die hoog tussen bergketens doorzweeft, het wordt allemaal bij je thuisgebracht in prachtige opnames, waarvan je eerder je afvroeg; hoe krijgen ze dat gefilmd? Je vraagt je dat al niet meer af, want we zijn verwent en krijgen keer op keer het mooiste voorgeschoteld. Het verhaal dat bij de scenes hoort wordt door de vertrouwde stem verteld door David Attenbourough, prachtig, prachtig. Maar,… die pompeuze muziek er tussen door. Zit een Orca achter een prooi aan, dan zwelt de muziek aan, draaft een leeuw achter een Zebra dan dreunt de muziek op de stappen van de vluchtende dieren. Onder water beelden worden vaak met een synthesizermuziek begeleid. Klagelijke klanken, alsof dat het onderwatergebeuren vertegenwoordigt. Als ik mijn hoofd onder water heb is het stil, hooguit wat geruis van geluiden boven het water, maar verder is het stil, ik hoor daar geen muziek, dan alleen de geluiden die er thuishoren.  Als ik in de polder ben en er vliegt een groep Ganzen over, wil ik het gegak en eventueel het geruis van de vleugels horen, de wind door het riet en andere omgevingsgeluiden.

Ik kijk zelden sport, zeker geen voetbal, maar ik weet dat er tijdens een wedstrijd nooit muziek wordt gehoord. Stel dat iemand met de bal een opening weet naar het doel en er klinkt dan pompeuze muziek, tromgeroffel of trompretgeschal. Welnee de sfeer van het stadion, het gejuich en gejoel, de oeh’s en de aah’s uit de vele kelen, wat de sfeer van het voetballen kenmerkt, moet over de boxen van de TV meebeleefd worden. Een Formule 1 race, de jankende motoren dulden ook geen begeleiding van vioolmuziek. Bij tennis moeten we de plop van de bal horen en het gekreun of het gegil van de spelers. Ondanks het bezwaar van de ( overdaad ) aan muziek bij de natuurfilms, staan deze films op nummer 1 van films waar ik graag naar kijk en heb dan eigenlijk geen tijd om naar sport te kijken. Dat was mijn antwoord op de vraag van het vraag en antwoordspel.

 

Numineus

 

Daar is een woord voor. Numineus. Kwam zomaar op mijn pad, tijdens een gesprekje bij de koffie.  Het betekent: ter plekke zin gevend aan het bestaan; een ervaring die zich door haar diepte onttrekt aan een verstandelijke verklaring. Niet op een heldere manier te definiëren. Je denkt aan iemand en prompt wordt je door die persoon gebeld. Hoe kan het, vraag je je af, ik dacht net aan je. Een boek open te slaan en het een boek blijkt te zijn die je vond, terwijl je niet eens wist dat je het zocht. Toen de dressuurruiter Anki van Grunsven na een Olympische prestatie alleen maar kon zeggen: ”Het klopte allemaal, alles klopte” Dat is het, wanneer het allemaal klopt, dat is toch numineus.  Ik geef toe het is geen makkelijk woord om uit te spreken en ik verstond ook eerst lumineus. Dat op zich ook alweer een aardig woord is. Wat Briljant/ helder betekent. Maar nee, het gaat nu om het woord numineus, met een N. Zin gevend aan het bestaan. Het nummen is met een lichte knik van het hoofd instemmen.

De alom terugkerende vraag is of het leven zin heeft, wat is de zin van het bestaan?  Daar kan je alle kanten mee op, maar het gevoel is groots als je betrokken bent bij een groter geheel.je noemt jezelf naar de woonplaats: ik ben een Ermeloer, nog groter ben je een Nederlander en alles omvattend ben je een wereldburger.  Zijn daarom misschien godsdiensten zo populair, je noemt je Christen, Jood, Moslin en je weet je verbonden met het idee dat het uitdraagt. Zelfs een atheïst die het bestaan van ( een ) God ontkent, maar hij wil er niets van weten. Toch verbaast het me hoeveel atheïsten van God en godsdiensten weten. Sportliefhebbers kunnen elkaar vinden in eindeloze gesprekken over hun gezamenlijke sport. 

Het zal niet vreemd zijn dat mijn verbondenheid met de natuur me het tot nu toe onbekende woord numineus, te laten herkennen. De Torenvalk is een vogel die hoog op mijn lijst van bijzondere vogels staat, en in het idee van totemdieren, een dier waarmee je verbonden voelt op een numineuze manier.  De betekenis van een ontmoeting met deze vogel, die de gewoonte heeft om tijdens zijn jacht in de lucht stil te hangen, het bidden, me de boodschap meegeeft om, net als de torenvalk daar hoog in de lucht, inzicht in het detail en overzicht over het geheel te hebben. Als ik dan op de hei loop ergens over te piekeren en ik zie de vogel daar in de lucht stilhangen, herinnert het mij; overzicht over het geheel en inzicht in het detail te krijgen. Toen ik met de verrekijker naar deze vogel keek, kwam een tweede valk het beeld invliegen en ging naast de eerste hangen. Twee in één beeld, twee is een bevestiging, is dat niet numineus.?  

 

Koekoek

 

Het leven biedt verassingen en deze vond ik in het blad  “Vogels “van de vogelbescherming. Een app om vogelgeluiden te herkennen.
The Cornell Lab Merlin app. Nu ben ik aardig thuis in de vogelgeluiden en dacht daar niet veel aan te hebben. Maar ik zette hem toch uit nieuwsgierigheid op de telefoon. Wat een prachtig ding. Zet hem aan en het registreert de vogels de het “hoort “ uit de omgeving en zet ze op een rijtje. Niet altijd even correct, want de piep van de Heggemus die zich ophoudt in het perk naast het huis, vertaald het alsof er een IJsvogel bij mij in de tuin zat. Zou ik wel willen, alhoewel… de Blauwe Reiger krijgt letterlijk geen poot bij mij in de tuin, omdat ik erg op de vissen in de vijver gesteld ben. Van de week zat hij met die lange nek van hem naar mijn vijver te loeren vanaf het dak van de schuur. Armenzwaaiend ren ik naar buiten en maak hem duidelijk hier niet welkom is, maar als het om de IJsvogel zou gaan zou ik veel toleranter zijn.  

Van de week gebeurde dan eindelijk waar we ieder jaar weer reikhalzend naar uitzien, de terug keer van de Koekoek bij ons op de heide. Het gebeurde even voor zes uur in de ochtend. Mijn vrouw maakte me wakker, want ze hoorde de Koekoek. Ik schrok van haar wakker en zowaar vanuit het bed hoorde we onze eerste Koekoek van dit jaar. Hoe luxe wil je het hebben?  Direct uit bed en met ons kersverse hondje liep ik de hei op, de telefoon paraat, om de koekoek op die nieuwe app te krijgen. Om 6.21. uur galmde de Koekoek zijn eigen naam weer over de hei. Zoals de koekoeksklok de tijd aangeeft met een aantal Koekoeks, geeft de Koekoek op de hei aan dat de tijd is aangebroken dat toch het nu serieus Lente is. Toch is het vreemd dat ik zo euforisch over deze vogel ben en al weken met gespitste oren rondloop om hem weer te horen. Het is toch een rot beest, bedacht ik me.  Als een mens Koekoek eigenschappen heeft, dan heb je met een zwendelaar, een oplichter, een kindermoordenaar, een gladjakker te maken. Een klaploper. De Koekoek legt zijn ei, zoals bekend zal zijn, in het nest van andere vogels, vaak veel kleiner dan de Koekoek zelf is. De eerste daad van het pas uitgekomen Koekoeksjong is de andere kuikens uit het nest te gooien. Daarvoor heeft hij een klein kuiltje op zijn rug en kiepert daarmee de andere kuikens uit het nest. Lekker begin van je leven, met een misdaad van deze omvang als eerste daad in het leven. Wij zijn met zijn allen zuinig op de broedvogels, de Boompieper, De Veldleeuwerik de Karekiet, en die Koekoek legt overal maar een ei in en verpest het nest, uit eigenbelang. Als ik echt oprecht begaan ben met de natuur, zou ik dit soort vogels niet moeten toejuichen. Of is het een soort ijsvogeltje die je wel een visje uit   de vijver zou gunnen en de Reiger om hetzelfde verjaagt?  Net zoals een kat in de tuin bij de voertafel moet opkrassen, terwijl we vol bewondering naar de Sperwer kijken die een uitval doet naar de mussen. Rare jongens die vogelaars. Zou ook een app voor moeten komen, om een vogelaar in de buurt te registreren, want die zijn nogal grillig in hun beoordeeling.