Sfeervol

Het lichaam is een uiterst gevoelig instrument dat voor een groot deel op de automatische piloot draait. Hartslag, ademhaling, spijsvertering, het gaat allemaal als vanzelf ,zonder enige bemoeienis van buitenaf. Processen in ons, maar die verder niet naar onze mening vragen.  De amygdala, een klein deel van de hersenen, dat  razend snel door heeft dat er wat mis is en het lichaam een signaal afgeeft om adrenaline en andere stresshormonen vrij te geven.  Door die stresshormonen zijn we in staat sneller te handelen in de zogenaamde vecht of vlucht modes. Makkelijk en zinvol als er een leeuw uit de struiken springt, om dan snel en alert te kunnen handelen. Als een gazelle dit overkomt, kan het stresshormoon zijn redding zijn omdat het hem iets meer energie geeft om de leeuw voor te blijven. De negentig seconde die het stresshormoon actief is bij zo’n dier zijn vaak voldoende en als het zich weer veilig waant, gaat het weer rustig grazen. Het lichaam komt weer tot rust. Bij ons kunnen we deze negentig seconden rekken, door boos te blijven en blijven razen en tieren, langer dan nodig is en fokken  onszelf op. De hormonen die inmiddels uitgewerkt zouden moeten zijn, richten nu eigenlijk meer schade aan dan dat ze goed doen. We voelen ons gestrest.  Het idee om een avondje ontspannen TV kijken en kiezen om naar een spannende film te kijken, is misschien niet zo ontspannen als het lijkt. De amygdala kent het onderscheid tussen echt en spanning niet, die bij je overkomt door het zien van een film. Terwijl je onderuitgezakt met een schaal chips op de bank hangt, kan dat kleine wonder in je hersenen het signaal afgeven aan je lichaam om stresshormonen af te scheiden, waar je dan niets mee doet ,maar ondertussen wel door je bloedbaan gieren. Die happen chips komen door die hormonen niet goed in je spijsvertering en slaan zich op. Een dikmakertje zo’n spannende film.

Van de week reden we door het herfstachtige landschap, maar de kleuren zouden meer tot hun recht komen als de zon zou schijnen. Het was echter een sombere grijze dag, maar dan toch is hoe je dit zo wilt benoemen dat een verschil kan maken. Is het grijs en somber, dan voelt dat ook zo en  voelen doe je met je lichaam. Ik hoorde vanmiddag iemand over dit weertype zeggen dat hij er chagrijnig van werd en zo zag hij er ook uit, een mopperig chagrijnig gezicht dat elke zonnestraal die er al zou zijn direct zou doven.   Maar, als je het anders zou noemen, hoe zou dat dan voelen?
 Ik probeerde er met andere ogen naar te kijken en zag dat de herfstkleuren aan de beukenbomen en het gekleurde blad op de grond, de iets blauwige nevel die tussen de bomen hangt en de velden grijsblauw kleurde en de silhouetten van de bomen zo strak deed aftekenen en juist de bomen die verderop stonden wat deed vervagen, kwam ik op het woord: sfeervol. Eerst was het woord somber het trefwoord, en veranderde dat in sfeervol. Dat voelt al beter. Er is niets verandert, alleen nu bekeken met andere ogen, geeft het een ander gevoel. Een verschil. Welk deel van de hersenen daar verantwoordelijk voor is weet ik niet, maar ik zou het beter kunnen gebruiken, dan op het woord ‘somber’ te reageren.